Dag 1 – houd je ogen en je hart open

Dag 1 – houd je ogen en je hart open

Het is 5:00 als we met een aantal van de crew en deelnemers vanaf het hotel onder een prachtige sterrenhemel richting het vliegveld lopen. Rond half 6 sluiten de laatste deelnemers aan bij onze ontmoetingsplek en wordt de bagage die in Nederland mag blijven ingeladen in een busje dat direct naar onze overnachtingslocatie in Putten wordt gebracht. We hebben een lange reis voor de boeg om vanaf Moldavië straks weer terug te komen naar Nederland, en dan is het fijn om zo licht mogelijk te kunnen reizen!

Na de eerste bagagecheck om het vliegveld binnen te komen, nemen we even een moment van bezinning en gebed. We gaan een intensieve tijd met elkaar tegemoet, en het is goed om dit moment met elkaar te markeren, om even los te komen van alles wat we thuis achter te laten om ruimte in ons hoofd en hart te maken voor wat we gaan zien, horen en ervaren tijdens deze week. Velen van ons voelen een gezonde spanning – wat gaat er gebeuren, wat kunnen we verwachten? Dan is het fijn om herinnerd te worden aan de woorden die Jezus spreekt als Hij te midden van een storm op het water naar Zijn discipelen loopt: ‘Ik ben het, wees niet bang.’ Ja, die woorden gelden ook voor ons. Hij is erbij. Ook als we de pijnlijke en gebroken kanten van de samenleving gaan opzoeken, als we voelen alsof we ons in het duister begeven – Hij is daar al.
We bidden met elkaar voor de week, voor een zegen op onze reis en voor wat God in en door ons wil doen deze week. En dan gaan we op weg!

Als we in de rij staan bij de douane of voor een kopje koffie komen de gesprekken makkelijk op gang, en het mooi om te zien hoe er een open en bemoedigende sfeer is binnen de groep. Na een korte vlucht met een turbulente landing, komen we veilig aan in Chisinau, de hoofdstad van Moldavië. Onderweg naar het hotel waar we overnachten leert Jacqueline (THDV) ons een aantal woordjes in het Roemeens, zodat we in ieder geval de basis ‘goedemorgen’ en ‘dank je wel’ kunnen zeggen (als we het onthouden!). Nadat we ingecheckt zijn gaan we naar het centrum van de stad.

Op een groot plein voor een orthodoxe kerk krijgen we wat meer te horen over het land en wat we om ons heen zien. Moldavië is het armste land van Europa, maar valt buiten de EU. Het heeft een lange geschiedenis van zowel bezetting door verschillende landen, als tijden van onafhankelijkheid, die het land en het volk hebben gevormd tot wat het nu is. Op het platteland leven veel mensen in extreme armoede en bijna een kwart van de bevolking woont in de hoofdstad. Vele mensen trekken naar de stad of naar het buitenland om werk te zoeken in de hoop op een beter bestaan.
En dat brengt ons ook op de reden waarom wij hier zijn – veel van de meiden die opgroeien in armoede zijn een makkelijk doelwit voor mensenhandelaren. Er wordt ze de kans op een goede baan en een betere toekomst beloofd, en grijpend naar een laatste strohalm in de hoop op een beter bestaan, vertrouwen ze zichzelf toe aan mensen die zeggen dit waar te kunnen maken. Deze meiden en vrouwen komen uiteindelijk in Nederland terecht en worden seksueel uitgebuit in garageboxen, achter het raam, of in een bungalow op een vakantiepark.
Wij zijn hier in Moldavië om kennis te maken met de bron van waaruit gedwongen prostitutie in Nederland wordt gevoed, en ons te laten raken door het onrecht dat Gods hart ook zo raakt.

Na de korte introductie nemen we een kijkje in de orthodoxe kerk. Hier worden we gelijk geraakt door het contrast tussen de stralende pracht van de gekleurde muurschilderingen en goud beklede altaren, en de oudere dame die net buiten de deur tegen een pilaar aanzit te bedelen. En als we onze weg door de stad vervolgen richting de grote markt blijven de confronterende contrasten komen: de dame met haar huilende kleinkind die de walnoten uit haar tuin probeert te verkopen, tegenover een juwelierszaak; de moderne gebouwen met strakke, glazen wanden die uittorenen boven de vervallen huizen zonder ramen; en wij zelf, als onderdeel van het schouwspel.
Maar we zien ook de schoonheid en veerkracht van deze mensen. Een oudere man bijvoorbeeld, die er slecht verzorgd uitziet, maar met een brede lach zonder tanden een set van 5 ballen tevoorschijn tovert en begint te jongleren om een klein meisje te vermaken. De oudere dame die haar handgenaaide knuffels van achter haar tafeltje langs de weg verkoopt en daarmee vreugde brengt aan een voorbijgaand kind.
We mogen ons er even in laten onderdompelen, een onderdeel van uitmaken en hopelijk – gewoon door aanwezig te zijn, soms alleen maar door een vriendelijk gebaar of een glimlach, door ons te laten raken door hun pijn en worsteling – hen laten weten dat we die schoonheid en veerkracht in ze herkennen.

Na wat vrije tijd in onze eigen teams op de markt, komen we weer bij elkaar om in een lokaal restaurant kennis te maken met de heerlijkheden van de Moldavische keuken. Er worden verhalen uitgewisseld van de mensen die we zijn tegengekomen, onze pogingen om in ons ‘beste Roemeens’ op de markt te onderhandelen, de geuren en kleuren van de verse producten. We genieten van een heerlijke maaltijd en wat over is kunnen we in bakken meenemen – een aantal van onze crew en deelnemers gaan nog even de straat op om deze pakketjes uit te delen aan degenen die ze hard nodig hebben.
De rest van de groep krijgt ondertussen het eerste deel van het verhaal te horen van Inez, die zelf vanuit Oost-Europa is verhandeld naar Nederland, om daar in de prostitutie te belanden. De komende dagen zullen we de fysieke en emotionele reis volgen die zij heeft afgelegd. Ook zij is vanuit een situatie van armoede en wanhoop onder valse voorwendselen, door een vriendin, naar Nederland gebracht.

Vol nieuwe indrukken, die zowel mooi zijn als schuren, gaan we terug richting het hotel. Onderweg reflecteren we op Jesaja 58, waarin God Zijn volk de confronterende vraag stelt: ‘waar zijn jullie mee bezig?’. Hij beschrijft een volk dat de rituelen nog wel doorloopt, die van buiten nog wel goed ‘kerk zijn’; maar van binnen leeg zijn. God vraagt zich af waar de mensen zijn die zich bekommeren om het onrecht dat om ze heen gebeurt. Tegelijkertijd geeft Hij in die oproep ook een prachtige belofte – dat Zijn licht op die plekken van duisternis zichtbaar zal worden. Als wij bereid zijn te gaan, als wij – in al onze gebrokenheid, met al onze vragen – ons beschikbaar stellen, dan werkt Hij daar doorheen.
Daarom zijn we hier, hebben we ergens in het afgelopen jaar de roep gehoord en geantwoord ‘hier ben ik, Heer’ – niet omdat we het allemaal zo goed weten of de oplossing hebben, maar ergens vertrouwen dat wij een instrument zijn in Zijn hand, om een klein beetje licht te laten schijnen op de plekken waar dit het hardst nodig is.
Dus hier zijn we, met onze handen en harten open, en we kijken uit naar wat gaat komen.